تعیین قیم - نصب قیم

قیم شخصی است که در صورت نبودن ولی خاص ( پدر و جد پدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان ) ، از سوی دادگاه برای سرپرستی و اداره امور محجور، منصوب می شود و قیمومیت وظیفه و سمتی است که از طرف قاضی به قیم برای سرپرستی و اداره امور محجور، واگذار می گردد.دادگاه بر قیم نظارت خواهد داشت. در صورتی که صغیر و غیر رشید وصی یا ولی قهری نداشته باشد برای وی قیم تعیین می شود قیم از بین نزدیکترین اقوام تعیین می شود و تعیین قیم حسب مورد با دادگاه خانواده یا اداره سرپرستی است

احکام، مقررات و شرایط قیمومت (تعیین قیم)
 همین حالا در «وصیت ساز» عضو شوید و وصیت نامه خود را آنلاین و رایگان تنظیم کنید. برای شروع اینجا کلیک کنید.

محاکم، ادارات و دفاتر اسناد رسمی فقط کسی را به قیمومیت خواهند شناخت که نصب او مطابق قانون توسط دادگاه به عمل آمده باشد.

هر گاه در اقامتگاه محجور دادگاه صلاحیتدار برای امور قیمومیت وجود نداشته باشد، امور مزبور با نزدیکترین دادگاه صلاحیتدار به اقامتگاه مجور خواهد بود. درصورتی که اقاتگاه محجور معلوم نباشد، امور قیمومیت با دادگاهی است که محجور در حوزه آن دادگاه یافت می شود.دادگاه مدنی خاص می تواند از میان اشخاصی که برای قیمومیت مناسب هستند، یک نفر را به سمت قیم معین و حکم نصب قیم را صادر کند و نیز دادگاه مزبور می تواند علاوه بر قیم، یک یا چند نفر را به عنوان ناظر معین کند که در این صورت دادگاه باید حدود اختیارات ناظر را تعیین کند.

نصب قیم در صورتی انجام می شود که حکم حجر ( یعنی نداشتن صلاحیت برای اعمال حقی که شخص آن را دارا شده است ) به واسطه انقضاء مدت تجدیدنظر خواهی یا صدور حکم دادگاه تجدیدنظر به حجر، صادر و اعلان شده باشد.

اشخاص تحت قیمومت:

برای اشخاص ذیل نصب قیم می شود :

1- برای صغاری که ولی خاص ندارند یعنی دختر زیر نه سال و پسر زیر 15 سال در صورتی که پدر یا جد پدری یا وصی منصوب از سوی آنها وجود نداشته باشد وصی نیز از سوی پدر یا حسب مورد جد پدری تعیین می شود. به این صورت که:

" هر یک از پدر و جد پدری بعد از وفات دیگری می تواند برای اولاد خود که تحت ولایت او می باشند، وصی معین کند تا بعد از فوت خود در نگاهداری و تربیت آنها مواظبت کرده و اموال آنها را اداره نماید."

لازم به ذکر است هیچ یک از پدر و جد پدری نمی تواند با حیات دیگری برای مولی علیه خود وصی معین کند.

2- اطفال سر راهی که پدرشان معلوم نیست در حکم صغاری هستند که ولی خاص ندارند و برای آنها قیم نصب می شود

3- اطفال نامشروع در حکم صغاری هستند که ولی خاص ندارند و برای آنها قیم نصب می شود.

4- برای مجانین ( کسی که فاقد تشخیص نفع و ضرر و حسن و قبح است. احراز جنون با دادگاه است )که جنون آنها متصل به زمان صغر آنها بوده و ولی خاص نداشته باشند.

5- برای اشخاص غیر رشید ( شخصی که نمی تواند نفع و ضرر خود را تشخیص دهد ) که عدم رشد آنها متصل به زمان صغر آنها بوده.

6- برای مجانین که جنون آنها متصل به زمان صغر آنها نباشد

7- برای اشخاص غیر رشید که عدم رشد آنها متصل به زمان صغر آنها نباشد.

نکات مهم نصب قیم در خارج از کشور:

در خارج ایران کنسول ایران و یا جانشین وی می تواند نسبت به ایرانیانی که طبق موارد اشاره شده در بالا باید برای آنها قیم نصب شود و در حوزه ماموریت او ساکن یا مقیم اند، موقتاً نصب قیم کند و باید تا 10 روز پس از نصب قیم، مدارک عمل خود را به وسیله وزارت امور خارجه به وزارت دادگستری بفرستد.

نصب قیم مزبور وقتی قطعی می گردد که دادگاه مدنی خاص تهران، تصمیم کنسول یا جانشین او را تنفیذ کند.

در صورت عدم تنفیذ قیم موقت، صلاحیت تعیین قیم با دادگاه عمومی تهران خواهد بود.

در اختیارات، وظایف و مسوولیت قیم و حدود آن مواظبت ( جسمی و روحی ) شخص مولی علیه و نمایندگی قانونی او در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی او با قیم است

صلاحیت قیم عام است. بنابراین در صورت تردید در حیطه اختیارات او، اصل بر وجود اختیار است. چنانچه مادر محجور، حضانت وی را بر عهده داشته باشد، مواظبت از مجور به قیم سپرده نخواهد شد.آموزش و پرورش محجور نیز با قیم می باشد.

افراد مکلف به معرفی فرد محتاج به قیم 

اشخاص ذیل مکلفند مراتب اطلاع از وجود شخصی که محتاج به تعیین قیم است را به دادستان یا نماینده او اطلاع دهند؛ همچنین در مواردی که دادستان نیز از وجود شخصی که باید برای او قیم تعیین شود، مطلع گردد، باید به دادگاه مدنی خاص رجوع و اشخاصی را که برای قیمومت مناسب می داند به آن دادگاه معرفی کند :

1- هر یک از پدر یا مادر شخص محتاج به قیم

2- همسر شخص محتاج به قیم

3- خویشاوندانی که با شخص محتاج به قیم در یک جا زندگی می کنند

4- مامورین کنسولی

5- شهرداری، اداره آمار، ثبت احوال و مامورین آنها

6- دهبان

7- بخشدار

8- دادگاه ها

منبع: دادگران حامی [لینک]