طبقات ارث اولویت بندی نزدیکان نَسَبی و سَبَبی متوفّی را در ارث بردن، نشان می دهد. این نزدیکان بطور کلی در سه طبقه دسته بندی می شوند.
خویشاوندان سببی و نسبی طبق شرایطی که در فقه آمده از یکدیگر ارث می برند. خویشاوندان نسبی که برپایه زاد و ولد شکل می گیرند نسبت به میت در سه طبقه به ترتیب اولویت در ارث، دسته بندی می شوند و تا زمانی که یک وارث از طبقه پیشین وجود داشته باشد نوبت به ارث طبقه بعدی نمی رسد. سهم افراد موجود در هر طبقه نیز در فقه، مشخص شده است.
طبقه اول
- پدر و مادر و فرزندان میت، در طبقه اول ارث قرار دارند.
- پدر و مادر و اولاد، درجه اول، اولادِ اولاد (نوه)، درجه دوم و اولادِ اولادِ اولاد (نبیره) درجه سوم از طبقه اول هستند.
ارث طبقه اول را در چند مسیله می توان دسته بندی کرد:
همین حالا در «وصیت ساز» عضو شوید و وصیت نامه خود را آنلاین و رایگان تنظیم کنید. برای شروع اینجا کلیک کنید.
- پدر و مادر و یا یکی از آن ها بدون اولاد میت
- اولاد بدون پدر و مادر
- پدر و مادر با اولاد میت
- اولادِ اولاد
- همچنین زوج یا زوجه نیز با پدر و مادر یا اولاد در ارث شریک هستند.
طبقه دوم
- پدربزرگ و مادربزرگ و خواهر و برادر و خواهرزادگان و برادرزادگان میت، در طبقه دوم ارث قرار دارند.
- پدرِپدر، پدرِمادر، مادرِمادر، مادرِپدر و برادر و خواهر میت، درجه اول؛ پدرِجد، مادرِجد، پدرِجده، مادرِجده، خواهرزادگان و برادرزادگان میت، درجه دوم طبقه دوم ارث هستند.
وارثان طبقه دوم را می توان به چند دسته تقسیم کرد:
- اجدات و جدات فقط (بدون اخوه)
- برادرها و خواهرها فقط (بدون اجداد)
- اجداد و اخوه
طبقه سوم
- عموها، عمه ها، دایی ها و خاله ها و فرزندان آنان در طبقه سوم ارث قرار دارند.
- عمو ها، عمه ها، دایی ها و خاله ها، درجه اول؛ اولاد آنان، درجه دوم طبقه سوم ارث هستند.
در طبقه سوم، سهم وارثان در چند مسیله قابل بررسی است:
- وارثان، فقط عموها و عمه ها باشند و همه از یک جهت مثلا همه پدر و مادری یا همه پدری یا مادری
- وارثان، فقط عموها و عمه ها باشند اما از جهت های مختلف
- وارثان، فقط دایی ها و خاله ها باشند
- وارثان، فقط عموها و دایی ها باشند
- زوج یا زوجه میت با وارثان طبقه سوم
- عمو و عمه و دایی و خاله پدر یا مادر (در جایی که عمو و عمه و دایی و خاله خود میت نباشند و فرزندی هم نداشته باشند)
- اولاد عمو و عمه و اولاد دایی و خاله
حاجب ارث
طبقات و درجات ارث هرکدام که به میت نزدیک تر باشند حاجب ارث طبقه و درجه بعدی هستند. گاهی برای همه ارث و گاهی برای بخشی از آن حاجب وجود دارد. مثلا زوجه در صورتی که میت اولاد داشته باشد یک هشتم ارث می برد و اگر نداشته باشد، یک چهارم.
منبع: ویکی شیعه [لینک]
